Wiatr i kąt znoszenia samolotu.

Jeśli przeczytałeś materiały ze Szkoły Aztec.pl, a nadal masz wątpliwości i pytania związane z nawigacją, ten dział jest dla Ciebie.

Moderatorzy: PZL Belfegor, RzEmYk

piotroszczak
Cadet
Cadet
Posty: 10
Rejestracja: wt 25 wrz, 2012 19:38
Skąd jesteś: EPMO

Wiatr i kąt znoszenia samolotu.

Post autor: piotroszczak »

Witam od 2 dni próbuję znaleźć i obliczyć kurs z jakim należy lecieć w locie z widocznością biorąc poprawkę na wiatr. Znalazłem 3 poradniki, 2 kalkulatory i praktycznie w każdym wychodzi coś innego, albo są tak nie zrozumiałe, że nie mogę tego wyliczyć.

Powiedzmy chcę obliczyć trasę, Włocławek - Toruń w linii prostej. A więc po kolei:
Rozkładam mapę, zaznaczam na mapie linię prostą między miastami. Biorę kątomierz i mierzę:
322°, deklinacja dla tego obszaru to 4°, więc:
NKDM = 322° - 4° = 318°
DM (Wiatr wieje z) = 260°
DN (Wiatr wieje do) = 80° (I tu już pierwsze pytanie, czy +- deklinacja?)
Prędkość wiatru = 5KT
KW (Kąt wiatru) i tu już zaczynają się problemy.
KW = DN - NKDM
KW = 80° - 318° = -238° (Jeżeli wartość bezwzględna >180 to odejmujemy ją od 360)
Mi wyszło KW = 122° (Czy to jest dobrze?)
I teraz coś z czym nie mogę sobie poradzić, a mianowicie kąt znoszenia (KZ), na który wzór jest:
KZ = 60U/V * sin(KW). Czy sinus może mieć większą miarę niż 90°?

Może ktoś mi to jakoś wytłumaczyć i przy okazji podać mi wartości dla 4 kursów z danymi abym to zrozumiał:
NKDM = 318°, 42°, 150°, 231° (Kąty są wymyślone dla 4 kierunków, dla zrozumienia)
Prędkość samolotu = 100 KTS, reszta wartości powyżej.

Dziękuję i pozdrawiam.
PZL Belfegor
Moderator
Moderator
Posty: 2849
Rejestracja: sob 19 lut, 2005 14:55
Skąd jesteś: Warszawa

Post autor: PZL Belfegor »

Możesz zweryfikować obliczenia z arkuszem Rzemyka:
viewtopic.php?p=115398&highlight=#115398
Czy sinus może mieć większą miarę niż 90°?
Sinus to funkcja, jej argument (czyli miara kąta) może być większy od 90 stopni.
piotroszczak
Cadet
Cadet
Posty: 10
Rejestracja: wt 25 wrz, 2012 19:38
Skąd jesteś: EPMO

Post autor: piotroszczak »

W tym arkuszu również wychodzą mi dziwne rzeczy, albo nie potrafię się nim posługiwać. Czy ktoś może mi obliczyć te wartości, które podałem powyżej?
Ostatnio zmieniony ndz 09 gru, 2012 14:21 przez piotroszczak, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
RzEmYk
Moderator
Moderator
Posty: 2742
Rejestracja: pt 18 lut, 2005 01:25
Skąd jesteś: KDA

Post autor: RzEmYk »

TAS samolotu = 100
Kierunek pasa = 318
Kierunek wiatru = 260
Prędkość wiatru = 5
Zapraszam do opcji Szukaj!
Blaszak: MSI MAG B650 TOMAHAWK, Ryzen 7 7800X3D, DDR5 2x16GB, Arctic Liquid Freezer II 2x120, RTX3080, W11
piotroszczak
Cadet
Cadet
Posty: 10
Rejestracja: wt 25 wrz, 2012 19:38
Skąd jesteś: EPMO

Post autor: piotroszczak »

Kąt znoszenia samolotu przy tak małym wietrze to 14,2° ?? Czy to aby na pewno jest dobrze?
Przy tym samym wietrze, kierunku pasa 1° wiatr z tyłu czyli 0° kąt znoszenia jest identyczny 14,2°. Wydaje mi się iż ten kalkulator nie działa prawidłowo.
Awatar użytkownika
RzEmYk
Moderator
Moderator
Posty: 2742
Rejestracja: pt 18 lut, 2005 01:25
Skąd jesteś: KDA

Post autor: RzEmYk »

Kalkulator działa poprawnie. Włączasz makra?
Kąt znoszenia = 2,5*
Wymagany nowy kurs = 315,6*
Zapraszam do opcji Szukaj!
Blaszak: MSI MAG B650 TOMAHAWK, Ryzen 7 7800X3D, DDR5 2x16GB, Arctic Liquid Freezer II 2x120, RTX3080, W11
Awatar użytkownika
wojtek_84
Jet Captain
Jet Captain
Posty: 932
Rejestracja: pn 10 maja, 2010 16:09
Skąd jesteś: EPKT

Post autor: wojtek_84 »

Dobrze było by gdybyś szerzej opisał co dokładnie robisz, w którym arkuszu - można by wtedy wyłapać Twój błąd.

Ja to robię tak:
Trasa: Włocławek - Toruń
NKDG = 322
Deklinacja = +4 lub 4 E
NKDM = 322 - 4 = 318

Dalej jest pewien problem, bo nie wiem jakie jest źródło Twoich danych o wietrze. Dm (m powinno być małe i dodatkowo w indeksie dolnym - w każdym razie nie DM) to meteorologiczny kierunek wiatru. Jeśli wziąłeś wiatr z depeszy meteo to ok - ten obliczasz pamiętając, że jest to geograficzny kierunek, z którego wieje wiatr. Jeśli bierzesz dane z depeszy METAR to pamiętaj, że to wiatr przy ziemi i podany jest kierunek magnetyczny.

Dm = 260 stopni.
Dn (zakładając, że wziąłeś faktycznie Dm) to dla Dm większego od 180 stopni będzie:
Dm - 180 - deklinacja (minus deklinacja, bo przeliczasz z geograficznego do magnetycznego). Czyli w tym wypadku to będzie 260 - 180 - 4. Czyli 76 stopni.

Dla porządku można dodać, że w Polsce tą deklinację spokojnie można sobie pominąć, bo na wynik wpływa w stopniu praktycznie nieistotnym. Nawet w jakimś skrypcie szybowcowym pamiętam, że stało "pominąć". Oczywiście!!! - należy pominąć świadomie, a na etapie nauki lepiej nie pomijać, bo wprawę w przeliczaniu deklinacji warto wyrabiać wszędzie.
KW (Kąt wiatru) i tu już zaczynają się problemy.
KW = DN - NKDM
KW = 80° - 318° = -238° (Jeżeli wartość bezwzględna >180 to odejmujemy ją od 360)
Mi wyszło KW = 122° (Czy to jest dobrze?)
No i szafa gra. Mnie wyszło 118 co uwzględnia różnicę w metodologii - wziąłem pod uwagę czterostopniową deklinację.
I teraz coś z czym nie mogę sobie poradzić, a mianowicie kąt znoszenia (KZ), na który wzór jest:
KZ = 60U/V * sin(KW). Czy sinus może mieć większą miarę niż 90°?
KZ = 60*5/100*sin(118) = 2,65 w zaokrągleniu 3 stopnie.

Czyli właściwy kurs magnetyczny to:
KM = 318 - 3 = 315.

Wiatr wieje z boku i z przodu więc obliczając prędkość podróżną odejmujemy połowę prędkości (na podstawie tabeli, która mówi, że przy KW ok 120 stopni należy odjąć 0,5*U).

Czyli nasze 100KTAS będzie wynosiła 97,5 węzłów GS.


Z tym, że ta ostatnia tabelka nadaje się co najwyżej do małych prędkości wiatru. Przy dużych wypadało by policzyć sobie cosinus kąta znoszenia i cosinus kąta wiatru. Ze wzoru prędkość lotu*cos(KZ) + prędkość wiatru * cos(KW) wyjdzie dokładna prędkość podróżna.

Oczywiście - powyższe dotyczy najbardziej sytuacji, w których:
a) wykonujemy lot precyzyjny,
b) wykonujemy lot według nawigacji zliczeniowej na długiej trasie pozbawionej punktów kontrolnych (i mamy precyzyjne dane),
c) wieje mocno, a samolot jest wolny.

W innych przypadkach lepiej sobie dać spokój i prowadzić nawigację według uproszczonej tabelki zarówno dla KZ jak i dla obliczania GS.


Na zakończenie - sugeruję każde takie obliczenie poprzeć jeszcze wykreśleniem sobie szkicu tych wszystkich kursów. Cyferki łatwo pomylić, a na szkicu jest to wszystko dość oczywiste.

Na koniec - jeśli chodzi o liczenie takich wartości dla jakiejś Cessny - trzeba pamiętać o tym, że prowadzenie samolotu musi być równie precyzyjne jak obliczenia. Dlatego w większości przypadków można olać deklinację przy obliczaniu wiatru, a sam kąt wiatru sprowadzić sobie do najbliższej przyjaznej wartości sin i cos (0, 30, 45, 60, 90 stopni) tak, żeby z tabelki, której każdy się uczył w szkole, w pamięci, wszystko sobie policzyć. Dla lotu Cessną z ręki - wystarczy. Na rajd samolotowy nie wystarczy, ale wtedy obok pilota sieci nawigator, który przez cały lot sobie wszystko kalkuluje. Jeśli pilot jest sam to musi pamiętać, że najpierw aviate a potem navigate. Na to drugie nie ma w locie z ręki specjalnie dużo czasu.
piotroszczak
Cadet
Cadet
Posty: 10
Rejestracja: wt 25 wrz, 2012 19:38
Skąd jesteś: EPMO

Post autor: piotroszczak »

RzEmYk pisze:Kalkulator działa poprawnie. Włączasz makra?
Kąt znoszenia = 2,5*
Wymagany nowy kurs = 315,6*
Okej, teraz się wszystko zgadza :)
wojtek_84 pisze:Jeśli bierzesz dane z depeszy METAR
Tak dane były brane z METAR'u
wojtek_84 pisze: Na koniec - jeśli chodzi o liczenie takich wartości dla jakiejś Cessny - trzeba pamiętać o tym, że prowadzenie samolotu musi być równie precyzyjne jak obliczenia.
Zgadza się.

Dziękuję wam za odpowiedzi, zrobiłem już sobie w excelu wszystko co potrzeba i działa dobrze. Pozdrawiam :)
Awatar użytkownika
RzEmYk
Moderator
Moderator
Posty: 2742
Rejestracja: pt 18 lut, 2005 01:25
Skąd jesteś: KDA

Post autor: RzEmYk »

wojtek_84 pisze:Czyli właściwy kurs magnetyczny to:
KM = 318 - 3 = 315.
(...)
Z tym, że ta ostatnia tabelka nadaje się co najwyżej do małych prędkości wiatru.
Dokładnie, bo samo "obrócenie samolotu" o kąt znoszenia powoduje obrócenie wektora, co zmienia wypadkowy wektor prędkości, który znów trzeba "poprawić".
Dlatego w moim Excelowej wyliczance podaję dokładny kurs, którym należy lecieć aby zniwelować wpływ wiatru.
Zapraszam do opcji Szukaj!
Blaszak: MSI MAG B650 TOMAHAWK, Ryzen 7 7800X3D, DDR5 2x16GB, Arctic Liquid Freezer II 2x120, RTX3080, W11
ODPOWIEDZ